Aglomeracja Chicago liczy ponad trzydzieści polskich szkół, w których kształci się kilka tysięcy uczniów polskiego pochodzenia. Szkoły te znajdują się niemal w każdym rejonie aglomeracji, oferując ciekawe formy kształcenia, łączące nowoczesność z polska tradycją. Kilka setek polonijnych nauczycieli sprawuje pieczę nad młodą Polonią – od wieku przedszkolnego po klasy maturalne, które, po hucznej studniówce, przygotowują się do matury i egzaminów certyfikatowych z języka polskiego. Szkoły ściśle współpracują z licznymi polonijnymi organizacjami oraz z Konsulatem Generalnym RP w Chicago, które hojnie wspierają ich działalność oświatową prowadzoną wśród Polonii. Los licznych polskich szkół jest więc w dobrych rękach.

Jak wyglądały początki polonijnego kształcenia, kiedy do Chicago, tuż po II wojnie światowej, napłynęła nowa fala emigracji? W roku 1948 Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił tzw. The Displaced Person Act, czyli ustawę nr 774, która umożliwiała ofiarom nazizmu oraz osobom, które nie mogły powrócić po wojnie do swego kraju z obawy przed prześladowaniami, przybycie, wraz z rodzinami, na teren Stanów Zjednoczonych, które gwarantowały im możliwość osiedlenia się, uzyskania statusu rezydenta i podjęcie legalnej pracy. Ustawa ta obejmowała kraje takie jak: Niemcy, Austria, Włochy, francuską strefę Berlina i Wiednia oraz ówczesną Czechosłowację. Ustawa ta umożliwiła Polakom przebywającym na terenie ówczesnych Niemiec przybycie do USA. Dwa lata później poprawka wprowadzona do ustawy nr 774 umożliwiła podjęcie tego samego kroku Polakom, którzy w wyniku II wojny światowej znaleźli się w Anglii.

W ten oto sposób, dnia 30 października 1948 roku, na pokładzie statku „General Black” do USA przybyli pierwsi Polacy z Niemiec. Wkrótce, wśród Polaków osiadłych w Chicago, palącą stała się kwestia nauczania dzieci języka polskiego i historii Polski. W wyniku ich starań w 1950 roku utworzono Koło Byłych Wychowawców i Wychowanków Polskich Szkół Średnich z Niemiec, które wkrótce przemianowano na Koło Wychowawców i Wychowanków Polskich Szkół na Uchodźstwie. W ramach tej organizacji utworzono Sekcję Pedagogiczną, która prowadziła nauczanie przedmiotów ojczystych.

Nieco później, na zrębach tej organizacji, powstała Polska Szkoła im. Gen. Kazimierza Pułaskiego, najstarsza szkoła sobotnia w Chicago, która w tym roku obchodzi jubileusz 60-lecia. Za początek szkoły im. Pułaskiego przyjmuje się rok 1950, kiedy podjęto decyzję o utworzeniu polskiej szkoły. Na samym początku liczyła ona 7 uczniów, a nauczyciele prowadzili zajęcia nieodpłatnie. Liczba uczniów rosła systematycznie, co wynikało z ogromnego zapotrzebowania kształcenia młodzieży polskiej w języku polskim. Wielokrotnie szkoła stawała w obliczu trudności finansowych i wielokrotnie z pomocą przychodziły jej organizacje polonijne, bardzo zaangażowane w batalię o utrzymanie języka i kultury polskiej wśród Polonii. Dzięki tej pomocy szkoła mogła się rozwijać i doskonalić.

W 1955 roku utworzono komitet rodzicielski oraz podjęto decyzję o opodatkowaniu rodzin uczniów opłatą w wysokości… $1 miesięcznie. Utworzenie komitetu rodzicielskiego spowodowało, iż ciężar materialny szkoły został zdjęty z barków nauczycieli, których odtąd głównym zadaniem było uczyć i wychowywać w kulturze polskiej. Kolejnym przełomowym momentem w życiu szkoły był 13 grudnia 1959 roku, kiedy podjęto uchwałę o nadaniu szkole imienia patrona. Od tego momentu pełna nazwa szkoły brzmiała: Polska Szkoła im. Generała Kazimierza Pułaskiego. W 1968 roku działała ośmioklasowa szkoła podstawowa i czteroletnie gimnazjum, najstarsze na terenie Chicago.

Szkoła kilkakrotnie zmieniała swoją lokalizację. W 1976 roku przeniosła się na stałe do północno-zachodnich dzielnic miasta, w ślad za emigrującymi Polakami. Przez dziesięciolecia szkoła była instytucją, w której działo się wiele. Oprócz nauki dzieci od wieku przedszkolnego przez szkołę podstawową do młodzieży licealnej, szkoła prowadzi działalność artystyczną. Od 1982 roku przy szkole działa zespół artystyczny dla dzieci „Słoneczko”, który śpiewem i tańcem uświetnia szkolne imprezy i uroczystości. Starsze dzieci mogą występować w działającym od 2005 roku zespole „S.O.S”. Od 2001 roku w ramach szkoły działa kółko teatralne, które przygotowuje jasełka i przedstawienia teatralne z okazji zakończenia roku szkolnego. W 2008 roku powstał teatrzyk PS-9, który wystawiał bajeczki dla dzieci, jasełka i przedstawienie z okazji Bankietu Maturalnego w 2011 roku. Słowa uznania i wdzięczności kierujemy do niestrudzonej Zofii Biernadskiej, która od wielu lat prowadzi zajęcia teatralne.

Szkoła od lat organizuje tematyczne dziecięce zabawy, które przyciągają rzesze najmłodszych oraz ich rodziców. Od początku istnienia szkoły uczniowie biorą udział w licznych konkursach, w turniejach wiedzy, odnosząc liczne sukcesy artystyczne i naukowe. Są to międzyszkolne konkursy recytatorskie i literackie, konkursy plastyczne, wokalne, turnieje wiedzy o sławnych Polakach. Szczególnym powodzeniem cieszą się konkursy szkolne– bożonarodzeniowy konkurs na najładniejszą ozdobę choinkową i szopkę oraz konkurs na najpiękniejszą pisankę.

Polska Szkoła im. Gen. K. Pułaskiego kultywuje polskie tradycje, dlatego ważnym wydarzeniem w roku szkolnym jest wspólna Wigilia oraz wystawianie jasełek, a także przyjście Św. Mikołaja, którego pojawianie się budzi wśród najmłodszych ogromne emocje. Ważnym wydarzeniem, oprócz uroczystego rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego, jest pasowanie na ucznia, które włącza pierwszoklasistów w wielką szkolną rodzinę, poprzez uroczyste ślubowanie. Na pamiątkę tego ważnego wydarzenia dzieci zostawiają odcisk paluszka w kronice szkolnej. Jednym z najważniejszych wydarzeń w ciągu roku, którym żyje cała szkoła, jest studniówka i parada trzeciomajowa. Ze studniówką wiąże się egzamin maturalny (ustny i pisemny) oraz egzamin certyfikatowy z języka polskiego jako obcego, przeprowadzany przez profesorów i wykładowców polskich uniwersytetów, pod kuratelą Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Każdego roku szkołę im. Pułaskiego kończy kolejna grupa wspaniałych młodych ludzi, którzy, żyjąc w dwóch kulturach, potrafią wybierać z każdej z nich to, co najlepsze. Ogromną zasługą jest zaangażowanie i zapał grona nauczycielskiego, które łączy tradycję z nowoczesnością. Nauczyciele są doskonale przygotowaną i wykształconą kadrą, która wykorzystuje najnowsze techniki multimedialne, sprawiając, iż zajęcia są ciekawe i twórcze. Liczne szkolenia i warsztaty prowadzone przez specjalistów z Polski oraz Chicago podnoszą kwalifikacje nauczycielskie. W zeszłym roku grupa nauczycieli ze szkoły im. Pułaskiego ukończyła studia podyplomowe w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego, prowadzone przez Centrum Języka i Kultury Polskiej dla Polonii i Cudzoziemców przy Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Polska Szkoła im. Gen. Kazimierza Pułaskiego ma długą i piękną tradycję. Przez 60 lat kształciła, wychowywała i kształtowała postawy młodych przedstawicieli Polonii amerykańskiej. Dziś nadchodzi czas podsumowania i wspólnego świętowania. Serdecznie zapraszamy uczniów i młodych absolwentów szkoły na uroczysty bankiet, który będzie wspaniałą zabawą i okazją do wspólnego wspominania oraz odkrywania nieznanych ścieżek historii szkoły. Do zobaczenia na bankiecie!

Anna Rosa, nauczycielka Szkoły im. Gen. K. Pułaskiego

Zobacz pamiętnik: