Gen. Casimir Pulaski – patron saint

1747-1779

Kazimierz Pułaski

Kazimierz Pulaski was born in Warsaw on March 4, 1745. Kazimierz was the seventh child in the family of Józef Pulaski and his second son. He spent his early childhood with his siblings in Winiary near Warka, and his first studies at the local school of theatine priests. In 1763. he stayed in Mitawa at the court of Prince Charles.

29 lutego 1768 r. w Barze na Podolu zawiązana została Konfederacja Barska, zbrojny związek polskiej szlachty w obronie swobód obywatelskich, niepodległości kraju i wiary katolickiej. Jednym z inicjatorów tego związku i pierwszym marszałkiem wojsk został Józef Pułaski. Za przykładem ojca poszli synowie: Franciszek, Kazimierz i Antoni. W kwietniu tego samego roku Kazimierz stoczył pierwszą kilkugodzinną, zwycięską potyczkę pod Starokonstantynowem, na Ukrainie.

Wkrótce po oblężeniu Berdyczowa, został wzięty do niewoli. Zwrócono mu wolność w zamian za podpisanie dokumentu – recesu od konfederacji. Pułaski nie miał zamiaru respektować wymuszonego zobowiązania. Wkrótce widzimy go w szeregach konfederackich.

Jego szlak bojowy wiedzie od próby zdobycia Lwowa (1769 r.) do walk na Litwie, Podlasiu i Mazowszu. Zyskuje sobie coraz większą popularność w gronie skonfederowanej szlachty, czego dowodem jest nadanie mu godności marszałka Ziemi Łomżyńskiej. Jesienią 1789 r. i w pierwszym półroczu 1770 r. oddział Pułaskiego przeżywa pasmo niepowodzeń. W ich obliczu dowódca decyduje się na odważny i doskonały pod względem taktycznym krok: we wrześniu 1770 r. zajmuje klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie. Zwycięska obrona Jasnej Góry przed nacierającymi wojskami rosyjskimi przysparza sympatyków Konfederacji Barskiej. Zajęcie twierdzy dało również konfederatom stałą bazę, z której wygodnie było penetrować Małopolskę i organizować wypady na nieprzyjaciela.

Jesienią 1771 r. w Warszawie podjęta została próba porwania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Udział Kazimierza Pułaskiego w przygotowaniach do zamachu był bezsprzeczny. Tym samym jego dalszy pobyt w kraju stał się niemożliwy. W końcu maja 1772 r. wyjechał z Częstochowy w tajemnicy, pozostawiając ostatni rozkaz towarzyszom broni.
„…Wziąłem oręż do ręki dla dobra publicznego, dla niegoż złożyć go muszę. Związek trzech państw potężnych odejmuje nam wszelkie środki obrony, a sprawa, do której wplątany jestem, utrudniałaby mi przeprowadzenia dla was kapitulacji, łącząc was z moim nieszczęściem. Znam waszą gorliwość i waszą odwagę i pewnym jestem, że gdy szczęśliwsze zdarzą się okoliczności do służenia Ojczyźnie, będziecie takimi samymi, jakimi byliście ze mną…”

Okres obrony Jasnej Góry przyniósł Pułaskiemu duży rozgłos i uznanie nie tylko w Polsce. Po raz drugi trafił na karty poezji barskiej (pierwszy raz pisano o nim po wyprawie na Litwę). Zanim 23 lipca 1777 r. wyląduje za oceanem, wieść będzie tułaczy żywot w Niemczech i we Francji, pół roku spędzi w Turcji. We Francji Pułaski zetknął się z historykiem i dyplomatą – Klaudiuszem Rulhierem, autorem pracy Historia anarchii w Polsce. Pułaski stał się dla niego niezastąpionym źródłem informacji. Przy pracy nad książką Rulhiere przedstawia Pułaskiego Beniaminowi Franklinowi – pełnomocnikowi Kongresu Amerykańskiego w Paryżu. Ten zaopatruje Pułaskiego w list polecający do Waszyngtona, pisząc m.in:

„…Hrabia Pułaski z Polski, oficer słynny w całej Europie z odwagi i postępowania swego podczas obrony wolności kraju, przeciwko tęgim potęgom: Rosji, Austrii i Prus, będzie miał zaszczyt doręczyć Panu ten list. Dwór tutejszy zachęcał go do tego wyjazdu i popierał go w przekonaniu, że może on być wysoce użytecznym w naszej służbie…” W ten sposób otworzył się amerykański rozdział w życiu bohatera. Niemal natychmiast po przybyciu stawił się w kwaterze Waszyngtona pod Filadelfią. 11 września 1777 r. wziął udział w bitwie nad rzeką Brandywine Creek w stanie Pensylwania. 15 września 1777 r. otrzymał nominację na generała brygady i dowódcę kawalerii amerykańskiej. Bezprzykładowa odwaga i śmiałość
w podejmowaniu decyzji zyskują mu szacunek i uznanie ze strony przełożonych. Walczy dzielnie pod Germantown w Pensylwanii oraz pod Haddonfielg w stanie New Jesey. Wszystkie wysiłki Pułaskiego idą w kierunku przekonania kongresu o konieczności wzmocnienia kawalerii. Jednocześnie z właściwym sobie zapałem szkoli podległe wojsko, zabiega o lepszy ekwipunek i wyżywienie.

W marcu 1778 r. Pułaski otrzymał zgodę na utworzenie samodzielnego legionu kawalerii. Wkrótce też kolejnym memoriałem atakuje kongres amerykański – stara się o zwiększenie dotacji do wysokości, która sprawiłaby, że legion stałby się wzorcową jednostką w armii Waszyngtona. Starania te kończą się niepowodzeniem: z listów Pułaskiego wyziera osamotnienie i pogłębiający się rozdźwięk między nim, a tymi którym chce służyć sercem i szablą. Dobrze czuł się jedynie w wirze walki. Na czele legionu toczył bitwy pod Little Egg Harbor w stanie New Jersey, a potem wiosną i latem 1779 r. w Karolinie Południowej, broniąc miasta Charleston.

9 października 1779 r. Pułaski brał udział w szturmie na redutę nieprzyjaciela pod Savannah. Już w kilka minut po rozpoczęciu szarży dosięgła go kula z angielskiego kartacza. Ciężko ranny został przeniesiony na statek. Dwa dni trwały zmagania ze śmiercią. 11 października, z dala od brzegów, Pułaski zmarł. Ciało jego zgodnie z marynarskim zwyczajem powierzono morzu, chociaż w świetle ostatnich badań nie jest to już takie pewne.
Kazimierz Pułaski jest w Stanach Zjednoczonych czczony jako prawdziwy orędownik wolności. Dla upamiętnienia Pułaskiego jest poświęcone muzeum historyczno-biograficzne w Warce. 13 października 1979 r. w tej miejscowości odsłonięto pomnik dłuta Kazimierza Danielewicza.
W niektórych stanach USA (głównie w stanie Illinois, gdzie znajduje się największe skupisko Polonii amerykańskiej) obchodzony jest Dzień Kazimierza Pułaskiego – święto upamiętniające urodziny Kazimierza Pułaskiego. Zgodnie z uchwałą z 20 czerwca 1977 pierwszy dzień marca jest świętem stanowym. Organizowane są wówczas parady uliczne, a w wielu szkołach dzieci mają dzień wolny od nauki. Dzień urodzin Pułaskiego świętowany jest również w stanach Wisconsin (święto stanowe 4 marca) i Indiana (dzień pamięci).

Oprócz tego dnia w Stanach Zjednoczonych obchodzone jest w całym kraju federalne święto – Dzień Pamięci Generała Pułaskiego (General Pulaski Memorial Day), upamiętniające śmierć Pułaskiego podczas bitwy pod Savannah. Święto przypada 11 października w rocznicę śmierci generała.
Imieniem Kazimierza Puaskiego nazwano wiele ulic, miast, fundacji, miejsc geograficznych, szkół oraz statek Żeglugi Polskiej. Pulaski ma wiele pomników i tablic, oraz swoje piękne miejsce w amerykańskiej historii po wieczne czasy.